Lepiężniki już zaczynają kwitnąć. Mają dziwne kwiaty i olbrzymie liście. Co to za rośliny? Poznaj lepiężniki i ich zalety

Lepiężnik różowy (Petasites hybridus) oraz lepiężnik biały (Petasites albus) to wyjątkowo oryginalne rośliny. Rosną dziko w całej Polsce, szczególnie dużo jest ich w górach. Spotykając je, często zastanawiamy się, co to w ogóle jest. Pękate pąki lepiężników, wystające ze ściółki, nie zawsze nawet kojarzą się z rośliną. Szczególnie dziwnie wygląda lepiężnik różowy, który zgodnie z nazwą ma różowy pęd (u białego jest on zielonkawy).

Wczesną wiosną z podziemnych kłączy wyrastają same pędy kwiatowe lepiężników. Kwiaty są niepozorne, ale zebrane w koszyczki, a te z kolei ulokowane są wokół szczytu pędu. Początkowo niewielkie pędy z czasem wyrastają na wysokość kilkudziesięciu centymetrów. Liście lepiężników pojawiają się, dopiero gdy przekwitną kwiaty i są olbrzymie. Na wysokich i mocnych ogonkach rozwijają się potężne blaszki liściowe. Mogą one mieć ok. 60 cm średnicy i są największymi liśćmi dzikich roślin, które występują w Polsce. Bywa, że liści w ogóle nie kojarzymy z kwiatami, które widzieliśmy wczesną wiosną.

– To jedna z najwcześniej kwitnących roślin wiosną i za to jest doceniany – mówi Jarosław Mikietyński wieloletni ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, a obecnie Ogrodu Botanicznego Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych IHAR-PIB Mikietyński. – Zwykle kwiaty pojawiają się u niego w marcu, chociaż gdy zima jest łagodna, widać je już pod koniec lutego. W zależności od pogody mogą się utrzymywać do maja. Mają niezbyt przyjemny, ale słaby zapach. Kwiaty ukazują się, zanim liście się rozwiną. – Liście lepiężnika są podobne do łopianu, ale łatwo go rozpoznać po owocach. Owoce lepiężnika to niełupki, mają puch. Nie przyczepiają się do ubrań, jak te łopianowe.

Lepiężnik rośnie prawie w całej Europie. Można go spotkać przede wszystkim w miejscach wilgotnych.
– Preferuje stanowiska nad brzegiem wód, mokradła, bagna, pokazuje się w rowach czy wilgotnych lasach. – kontynuuje ekspert.

Polecamy też: Podbiał zwiastuje przedwiośnie, leczy kaszel i ból gardła. Poznaj tę roślinę

Lepiężnik może sprawdzić się w roli rośliny ogrodowej, jednak nadaje się do dużych ogrodów z oczkiem wodnym, strumieniem itp. Warto go mieć choćby ze względu na wczesną porę kwitnienia.

– To roślina, która lubi bardzo wilgotną glebę, gdyż transpiracja wody, a więc parowanie wody, jest bardzo duża przez powierzchnię liści. Susza zahamowałaby jego wzrost i rozwój. Najlepiej byłoby, aby ziemia była próchniczna. Lepiężnik dobrze rośnie w cieniu albo półcieniu. Odpowiadają mu mroczne klimaty. Najlepiej jednak jest go sadzić w miejscach oddalonych od innych roślin, ponieważ on stosunkowo szybko się rozrasta. Lepiężnik cieszy oko wczesną wiosną, ale także stanowi pożytek dla pszczół. – To dlatego, że jego kwiaty są chętnie oblatywane przez pszczoły – dodaje ogrodnik. Robotnice zbierają z kwiatów nektar oraz pyłek.

Lepiężnik znalazł ponadto zastosowanie w medycynie naturalnej. Kwiaty, liście i korzenie wykazują właściwości lecznicze. Z tego powodu niektórzy nazywają go lepiężnikiem lekarskim. W średniowieczu ta roślina była wykorzystywana do walki z dżumą i do zbicia bardzo wysokiej gorączki, zaś okładami z jego sokiem przemywano trudno gojące się rany i miejsca po oparzeniach. Stosowano go też na wypryski i liszaje. Dowiedz się więcej: na co pomaga lepiężnik i jak go stosować.

Uwaga: lepiężnik zawiera szkodliwe m.in. dla wątroby alkaloidy pirolizydynowe, dlatego należy sięgać po standaryzowane preparaty, pozbawione tych związków. Z jego stosowania powinny zrezygnować kobiety w ciąży oraz karmiące.

Obecnie można kupić lepiężnik w kapsułkach albo liście lepiężnika w torebkach (do przygotowywania herbatki lub naparu). Lepiężnik wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Przed laty stosowano go w formie naparu na bóle zębów i bóle miesiączkowe. Herbata z liści lepiężnika pomaga z kolei w pozbyciu się kaszlu, kataru. Ułatwia nie tylko oddychanie, lecz też odkrztuszanie. Stosowana jest w przypadku łzawiących oczu, podrażnionych spojówek i innych uczuleń, z jakimi zmaga się alergik.

– Specyfiki z lepiężnikiem w składzie także są zalecane na bóle migrenowe czy astmę  – zaznacza dalej ogrodnik. – Lepiężnik korzystnie oddziałuje na pracę jelit, żołądek, trzustkę. Usprawnia trawienie i przemianę materii, łagodzi bóle mięśniowe.

Są też kremy i żele z lepiężnikiem, przeznaczone dla osób cierpiących na reumatyzm. Ten bowiem zmniejsza bóle reumatyczne. Kto ma zszargane nerwy, także może sięgać po herbatkę czy napar z lepiężnika, gdyż ten działa uspokajająco. Pomaga także zwalczyć bezsenność.